W związku z ponawiającymi się publikacjami medialnymi opisującymi rażące przykłady praktyk lichwiarskich na tle obrotu nieruchomościami, przedsiębiorstwa finansowe branży kredytu konsumenckiego reprezentowane przez Związek, wyrażają zaniepokojenie wykazywanymi nadużyciami, jak również brak akceptacji takich praktyk.

Polski Związek Instytucji Pożyczkowych od zawiązania w 2013 r. konsekwentnie odmawiał zrzeszania się z podmiotami oferującymi lub pośredniczącymi w zawieraniu umów pożyczkowych pod zastaw nieruchomości, stosujących przewłaszczenie na zabezpieczenie, weksle lub jakiekolwiek inne formy zabezpieczania roszczeń na majątku dłużnika lub poręczyciela.

Członkowie Związku, którzy oferują bezpieczne, regulowane i udzielane wyłącznie za pośrednictwem rachunku bankowego pożyczki konsumenckie, w ramach działań samoregulacyjnych uznali wtedy, że dla nieuczciwych praktyk nie ma miejsca i wielokrotnie publicznie przed nimi ostrzegali. W ocenie Związku wskazane praktyki nie były i nie są etyczne, ponieważ poprzez deprawację funkcji zastawu, prowadzą zazwyczaj do pokrzywdzenia majątkowego pożyczkobiorcy i wyzyskania jego przymusowego położenia.

W 2017 r., podczas prac nad projektem ustawy o kredycie hipotecznym, pojawiła się sposobność, aby problem rozwiązać systemowo. W wyniku propozycji Narodowego Banku Polskiego, którą na etapie prac w komisji sejmowej poparł Związek, udzielanie pożyczek pod zastaw lub na zabezpieczenie nieruchomości zastrzeżono wyłącznie dla banków i SKOK-ów.

Jarosław Ryba, prezes Związku argumentował wtedy: „instytucje pożyczkowe nie mają dostępu do tak taniego finansowania jak banki, nie będą więc w stanie nawiązać równej i uczciwej walki konkurencyjnej na rynku kredytu hipotecznego. Wobec tego, z punktu widzenia konsumentów, systemu finansowego, ale też wiodących firm pożyczkowych kredytu konsumenckiego, wydaje się zasadne ograniczenie podmiotowe rynku hipotecznego do instytucji nadzorowanych”. Ostatecznie, w rozumieniu ustawy, każda forma pożyczania związana z nieruchomościami mieści się w kategorii kredytu hipotecznego, a przez to może być wykonywana wyłącznie przez sektor bankowy i spółdzielczych kas oszczędnościowo kredytowych.

Dzięki temu skuteczna walka z mafiami lichwiarskimi oraz tak zwaną lichwą mieszkaniową obecnie jest możliwa i konsekwentnie prowadzona przez właściwe służby, również na podstawie zawiadomień składanych przez Związek. Procesy te nie mają żadnego powiązania z działalnością gospodarczą przedsiębiorstw sektora pożyczkowego kredytu konsumenckiego (instytucji pożyczkowych w rozumieniu art. 5 pkt. 2a ust. o kredycie konsumenckim), mają za to niestety wpływ na jego reputację, poprzez nieuprawnione i nieprawdziwe budowanie skojarzeń tylko i wyłącznie na bazie podobieństw semantycznych.

Stąd Polski Związek Instytucji Pożyczkowych apeluje do mediów i liderów opinii publicznej, aby na tym tle unikać uproszczeń, które mogą skutkować naruszeniem dóbr osobistych podmiotów trzecich. Ponadto Związek po raz kolejny publicznie ostrzega konsumentów przed działalnością podmiotów podających się za firmy lub instytucje pożyczkowe i przyznających pożyczki, najczęściej bez wymagania zdolności kredytowej, w zamian za różne formy zabezpieczenia na nieruchomości. Choć obecnie taka umowa z mocy prawa może być nieważna, to odzyskanie zabezpieczenia, ze względu na stosowane przez przestępców „karuzele” właścicielskie, może być utrudnione.

Związek radzi, aby w razie wątpliwości sprawdzić Rejestr Instytucji Pożyczkowych prowadzony przez Komisję Nadzoru Finansowego, skontaktować się z Rzecznikiem Finansowym lub bezpośrednio z Polskim Związkiem Instytucji Pożyczkowych pod bezpłatnym numerem infolinii konsumenckiej 800 706 813.